Doğru Bir Kariyer Planlamasının ve Kaliteli Bir Eğitimin Önemi
Gençlerimiz için, doğru bir kariyer planlaması kapsamında, kaliteli bir eğitimle elde edilebilecek eğitim ve mesleki formasyon sürecini başarıyla sürdürmek ve sonuçlandırmak hepimizin temel hedefleri arasında olmalıdır.
Bireyin davranışlarını olumlu manada geliştirilmesini sağlayacak; olayların, varlıkların ve bunlar arasındaki ilişkileri sebep-sonuç açısından değerlendirilmesi becerisini kazandırmak suretiyle, onlara hakikati keşfetmeyi sağlayacak bir eğitim-öğretim sistemi herkesin ortak arzusudur.
Yeteneklerin heba olmaması ve erken yaşlardan itibaren öğrencilerin becerilerine, yeteneklerine ve ilgilerine göre uygun mesleklere yönlendirilmesi için etkili-verimli bir kariyer planlaması önemlidir. Türkiye'deki işsizlik ve eğitim ve yükseköğretim ile ilgili birçok sorunun çözümünün şifresi öğrencilerin ilgi, yetenek ve becerilerine uygun bir şekilde orta ve lise yıllarından itibaren nitelikli bir meslek veya akademik liselere yönlendirilmesine bağlıdır.
İş gücü ihtiyacı analizini iyi yapan, gelişmiş ülkeler erken yaşlardan itibaren mesleki eğitime önem vermekte ve bu doğrultuda tasarlanmış bir eğitim sistemine sahiptir. Böyle bir sistemde yetişen her bireyin dört yıllık üniversite diplomasına sahip olmak gibi bir hedefi ve zorunluluğu yoktur. Bu tür toplumlarda ara eleman ihtiyacı daha fazladır. Böyle bir sistemde yetişen bireyler, kamu veya özel sektörde iş bulmakta zorlanmadıkları gibi, bazen uzmanlık alanlarında veya dışında kendi işletmelerini kurarak başarılı bir girişimcilik örneği de sergilerler.
LGS ve YKS Sınavından Sonra Tercih yapacak Öğrencilerimize Bazı Öneriler
Bugünlerde, LGS ve YKS gibi önemli sınavların ardından binlerce gencimiz geleceklerini şekillendirecek kararların eşiğinde bulunuyor. Bu kararlar sadece bir okul ya da bölüm seçimi değil, bir ömür boyu sürecek kariyer yolculuğunun da temelini oluşturacak.
LGS
- Öncelikle kendimizi tanımalıyız. İlgi alanlarımız, yeteneklerimiz ve değerlerimiz doğrultusunda bir mesleki seçimi yapmak bir ömür boyu işimizi severek (motive olarak) yapmamızı sağlar ve bize başarıyla birlikte huzuru getirir. Maaş ve statüye takılıp kalmamalıyız. İlgiyle yapılan bir çalışmada, başarı ve tatminin daha kolay geleceğini unutmayalım.
- Meslek liseleri ve bazı mühendislik alanları artık toplumların geleceğinin maddi ve manevi açıdan şekilleneceği bir üs konumuna geliyorlar. Özellikle; bilgisayar, elektrik-elektronik, endüstri, kalite ve sitem, makine, yazılım, mekatronik, yapay zeka vb. alanlarda yeni nesil mesleki/proje liseleri ve mühendislik bölümleri cazip hale geldi. Türkiye’de, birçok Fen Lisesinden daha yüksek puanlarla öğrenci alan ve “Süper Meslek Liseleri” olarak adlandırdığım bazı meslek liselerinin isimleri ve taban puanları aşağıdaki şekilde verilmiştir (kaynak: https://www.linkedin.com/in/m-salih-canbal-a2b0371b0/recent-activity/all/)
Son yıllarda Proje İmama Hatip Liseleri de sıralamada üst düzey yüzdelik dilimlerinde yer alarak LGS sınavlarında başarılı öğrenciler tarafından tercih edilen okullar arasında yer almaktalar (Örneğin en başarılı ilk beş okul: İstanbul’da Kartal, Kadıköy, M. Emin Saraç ve Ticaret Odası Marmara Anadolu İmam Hatip Liseleri; Konya’da Mahmut Sami Ramazanoğlu Anadolu İmam Hatip Lisesi).
- Mesleklerin, hızlı gelişen teknolojilerle ilgili gelişmelerden nasıl etkilenebileceğini araştırmalıyız. Günümüzde, yapay zekâ, dijital sağlık, siber güvenlik, savunma sanayi, sağlık, gıda ve gen teknolojilerinin yükselişte olduğunu görüyoruz. Sanayiyle işbirliği halinde, OSB’lerin içindeki meslek liselerinde eğitim gören öğrenciler erken yaşta iş deneyimi kazanıyor. Meslek lisesi tercihi üniversite yolunu kapatmıyor ve mühendislik bölümlerini tercih edecek olanlar için erken yaşta teknik bilgi ve deneyim kazanma noktasında da büyük avantaj sağlıyor.
- YKS sonrası üniversite tercihi yaparken, üniversitenin hedeflerini/vizyonunu, ulusal ve uluslararası alandaki başarılarını, işbirliklerini, yan dal/çift anadal programlarının ve Erasmus/Farabi/Mevlana vb. öğrenci değişim programlarının aktif olup olmadığını akademik kadrosunu, sosyal ve kültürel imkânlarını, kalite sistemlerini uygulayıp uygulamadığını ve bu kapsamda akredite olmuş birimlerini, mezunlarının istihdam oranlarını iyi incelemek gerekiyor. Bu bilgilere YÖK Atlas programından kolayca ulaşılabilir (https://yokatlas.yok.gov.tr/).
- Yeni nesil (dördüncü ve beşinci) üniversiteler dönemi başladı. Bu üniversiteler sadece bilgi sunan ve araştırma yapan üniversite değil, aynı zamanda uluslararası işbirlikleri olan, topluma katkı sunan, dijital bilgi teknolojilerini eğitim, öğretim ve araştırma faaliyetlerinde çok iyi kullanan üniversitelerdir.
- Tercih edilecek üniversitenin uygulama imkânlarının (laboratuvar, staj, proje üretimi vb.) iyi olması gerekiyor. Bu imkânlar, mezuniyet sonrası iş bulmayı kolaylaştırır.
- Seçilecek mesleğin yaşam tarzımızla ve psikolojimizle (ruh halimizle) uyumlu olması gerekir. Tıp vb. İstihdam oranı yüksek olan mesleklerin (bu mesleklere ilginiz olmadığı halde) sadece maddi beklentilerle tercih edilmesi yanlış bir kariyer planlamasına ve neticede büyük hayal kırıklıklarına yol açabilir.
- Hangi mesleği tercih ederseniz edin, dijital okuryazarlık (kodlama, veri okuryazarlığı, yapay zekâ uygulamaları vb.) gibi alanlarda lisede veya üniversitede eğitim alarak bu becerilerinizi geliştirin.
- Eğitim sürecinin sadece okulda değil, yaşam boyu süren bir süreç olduğunu unutmadan, çağın yenilenen bilgileri ve teknolojileri doğrultusunda kendinizi sürekli geliştirmek için çaba gösterin (hayat boyu öğrenme).
- Sosyal becerilerinizi geliştirin. Lise ve üniversite çağlarında bu becerilerimizi geliştirecek iletişim, işbirliği, girişimcilik, ahlaki/etik değerler, girişimcilik, liderlik vb. genel kültür derslerini almaya çalışın. Bazı durumlarda sosyal beceriler teknik bilgiden daha belirleyici olabiliyor.
Son Söz
Gençler! Sizin için tercih dönemi bir okula değil bir hayata karar verme sürecidir. Kazanacağınız/yerleşeceğiniz üniversite/bölüm/program hangisi olursa olsun hedefleriniz doğrultusunda, kararlı bir şekilde ve çok çalışmakla önemli başarılar elde edebilirsiniz. Ülkemizde, mezuniyetlerden sonra birçok istihdam alanında sınavlar (KPSS, ALES, Y. Dil, mülakat vb.) belirleyicidir.
Okuyacağınız okulun kalitesi tabi ki önemlidir ama her şey değildir. Bu sınavlarda mezun olduğunuz okulun niteliğinden önce bu tür sınavlarda elde edeceğiniz başarıya bakılacak. O nedenle, başarıya giden yolda sizin çabanız ve gayretiniz, sabrınız, araştırmalarınız ve farkındalık oluşturmanız çok değerlidir. Aileler ve eğitimciler olarak bizlerin de sizin yanınızda durması, yön göstermesi önemlidir. Unutmayalım, gelecek sizlerin hayallerinizde şekillenecektir.
Hepinize başarılı bir kariyer diliyorum.
