İLİ KASTAMONU
İLÇESİ MERKEZ
YERİ BEY ÇELEBİ MAHALLESİ
Halk arasında Hacı Dede Türbesi diye bilinen mekan günümüzde Hüsnü Tandoğan Spor Salonunun batı kısmındadır. Yine Hacı Dede Camisi diye bilinen camiye bitişiktir.
Cami ile türbenin miladi 1589 yılında Hacı Dede tarafından yaptırıldığı anlatılmaktadır. Ancak günümüzde, buradaki cami ve türbenin yapı tekniği bakımından ve yapıda kullanılan malzemeler bakımından bu tarihten çok sonraları yapıldığı görülmektedir.
Cami ve türbenin ilk şekli belli değildir. Ancak halk arasında buradaki türbe ve caminin yandığı ve yerine yenisinin yapıldığı anlatılmaktadır. Bu yangında ise türbe binasının yanmasına rağmen türbe içindeki mezarların zarar görmediği anlatılmaktadır. Bir zamanlar bu türbenin bulunduğu sokaktan sarhoşların ve kötü niyetli kişilerin geçemediği de anlatılanlar arasındadır.
Sonradan yapıldığı bilinen türbe binasının içinde üç adet zatın mezarları vardır. Bunlardan bir tanesinin Hacı Dede diye halk arasında ifade edilen zata ait olduğu anlatılmaktadır. Hacı Dedenin gerçek ismi ve vefat tarihi hakkında bir bilgiye ulaşılamamıştır. Diğerlerine göre daha büyük olan ve Halk arasında Hacı Dede diye bilinen zatın miladi 1569 yılında hakkın rahmetine kavuşan Hazreti Pir Şeyh Şabanı Veli’den İcazet alan Hacı Dede’ye ait olduğu anlatılmaktadır. Hacı Dede Şeyh Şabanı Veli’nin sağlığında İcazet verdiği halifelerinden bir tanesidir. Hacı Dede, Şeyh Şabanı Veli’nin vefatından 20 yıl kadar sonra bu camiyi yaptırıp burada dergah kurarak irşad faaliyetleri yürüttüğü anlatılmaktadır.
Diğer iki mezardan bir tanesinin Benli Sultan Şeyh Muhiddin Efendi’nin oğluna ait olduğu anlatılmaktadır. Benli Sultan’ın altı oğlu olduğu bilinmektedir. Ancak burada yatan zatın hangi oğluna ait olduğu bilinmemektedir. Benli Sultan Külliyesindeki Türbede de Benli Sultanın oğullarından birisi olan ve kendisinden sonra şeyh olan oğlu Mahmut Efendi yatmaktadır. Diğer dört oğlunun mezar yerleri belli değildir. İhsan Ozanoğlu, Benli Sultan ile ilgili yazmış olduğu kitabında diğer oğullarının şeyhlik yapmadığından bahsetmiştir.
Hacı Dede türbesindeki üçüncü mezarın ise kime ait olduğu bilinmemektedir. Kastamonu’da İnanç turizminde şehir merkezinde özellikle Kastamonu’da her yıl mayıs ayının ilk haftasında Hazreti Pir Şeyh Şabanı veli ve Kastamonu Evliyalarını anma haftasında daha çok insan tarafından bu türbe ziyaret edilmektedir. Hemen Hacı Dede türbesinin yakınındaki Ahi Şorba dergahı ve türbesi bu vesile ile ziyaret edilen bir mekandır. Kastamonu’da ahilik programları yapılmakta ancak buradaki türbe maalesef bu programlarda yer almamaktadır.
Şeyh Şaban-ı Velinin tekkeler ve zaviyelerin kapatılmasına kadar geçen süre içerisinde bir koldan yirmi dört, diğer bir koldan ise o n sekiz şeyhin kendisinden sonra posta geçtiği bilinmektedir. Ayrıca üçyüz altmış adet üst düzeyde alim yetiştirdiği de anlatılmaktadır.
Hacı Dede’de bu silsile içerisindedir ve onun yetiştirdiği alimlerden birisi olarak bilinmektedir. Ve sağlığında da Hacı Dede’ye halifelik vermiş ve o da kendi dergahında şeyh olarak İrşad faaliyetleri yürütmüştür.
Şeyh Şaban-ı Velinin halifelerinden bir tanesi olan ve halk arasında Hacı Dede diye bilinen zatın ve Şeyh Hacı Dede Türbesinde yatan diğer zatların mekanları cennet ruhları şad olsun.
