“Kastamonu, Çankırı ve Sinop” illerini çatısı altına alan istatistiki bölgenin (TR82) “2022, 2023, 2024” yıllarını kapsayan “Hanehalkı Tüketim Harcaması (Bölgesel), 2024” araştırmasını TÜİK yayımladı…
Bölge illerinin “3” ana harcama kaleminin sırasıyla “gıda ve alkolsüz içecekler, konut ve kira, ulaştırma” olduğu ortaya çıktı.
Kastamonu’nun 3 ili kapsayan “hane halkı harcamasından” payına ne düştüğü meçhul ancak bu 3 ilin “demografik” ve “sosyal” görünümleri dikkatleri alındığında sonucu en çok etkileyen ilin Kastamonu olacağı da aşikar…
TÜİK’in “TR82” satırlarını Kastamonu’ya mal ederek okumak yanıltıcı olmayacaktır.
Kastamonu’nun “ekonomik” cephede (nüfusu oranında elbette) “en yoksul” mu “en varlıklaşan” mı olduğuna henüz karar verememişken kamuoyumuz, nihayetinde hem “en yoksul” hem de diğer yandan son “5, 10” yıllık dilimlerin her ikisinde de “banka mevduatı en yükselen il” olduğu verilerle sabitken, TÜİK’in henüz fırından yeni çıkmış bu dosyası da kafaları karıştırmaya teşne olacak kuşkusuz…
Aslında hem “yoksulluğu” hem de “varlık birikimini” ifade eden kanıtları satırları arasında barındıran bir dosya.
Bir yandan da Kastamonu ve iki komşu ilin ticarete ve dolayısıyla sosyal düzleme ilişkin “özel sektör” parselinin ne kadar düşük olduğunu da gösteriyor TÜİK dosyası…
Hele ki “sağlık” ve “eğitim” alanlarında kamu üzerinden dönen bir ekonomi.
Kastamonu’nun “istatistik okur-yazarı” bir il olmaması…
Elbette bu son TÜİK dosyasının da ilin bugünü ve yarınlarına ilişkin öngörü sahibi olmakta asla ve asla işlev görmeyeceğinin görünen köyü.
(“Hanehalkı tüketim harcamaları” Türkiye toplamında “100” birim olarak kabul edildiğinde…
TR82’nin (Kastamonu, Çankırı, Sinop) toplamdaki payı “yüzde 1” dahi değil, sadece “yüzde 0.6”, bu pay ile “26” bölgeli ligde “en düşük pay” sahibi.
“En düşük hane harcaması” sıralamasında “Kastamonu, Çankırı, Sinop” illerinin ardından “Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan”, “Erzurum, Erzincan, Bayburt, “Van, Muş, Bitlis, Hakkari”, “Zonguldak, Karabük, Bartın” geliyor…
Doğu ve Güneydoğu illerinin gerisinde kalan Batı Karadeniz’in 3 ili iyi mi?
Elbette bir parantez açmak lazım Kastamonu’ya dair…
Kastamonu’nun “mevduat yığma” hamaratlığının ardında “yaşamsal ihtiyaçlarını” yerine getirdikten sonra cüzdanında kalanı doğrudan doğruya “biriktirmeye” yönlendirdiğini defaatle dile getirdik, TÜİK’in bu araştırması da bu teoriye bir dayanak olsa gerek, “gıda, konut, ulaşım” harici kaleme tedavül hakkı tanımıyor Kastamonulu.
Harcama payında 26 bölge içinde sonuncu olan “Kastamonu, Sinop, Çankırı”, “kıt kanaat” harcamasının aslan payını “gıdaya” ayırmasıyla ise 26 bölgenin “hanehalkı tüketim harcamaları” içinde “lider, “karın tokluğuna”…
“Kastamonu, Çankırı, Sinop” bölgesinin “gıda ve alkolsüz içecekler” harcamaları payı toplam harcamalarının içinde “yüzde 33,3”, “çeyrek ötesi”, “3’te 1” tamı tamına.
“Kastamonu, Çankırı, Sinop” bölgesinin ikinci sıradaki harcama yoğunluğu “yüzde 23.1” ile “konut ve kira”…
Üçüncü sıradaki harcama kalemi ise “motorlu taşıt alımları, akaryakıt, yolcu taşımacılığı, araç bakım ve onarımı vb.” harcamaları içine alan “ulaştırma” sektörü “yüzde 16.2” ile.
“Kastamonu, Çankırı, Sinop” bölgesinin 13 harcama grubu içinde “sağlık” harcaması 10’uncu sırada “yüzde 1.4” ile…
3 il de sağlığı kamudan nerdeyse “bilabedel” satın alıyor.
Kastamonu’da “nitelik” olarak “sağlık sorun” olabilir ama…
“Ekonomik” olarak olmadığı kesin.
3 ilin bütününde en az “hanehalkı harcama” tutarı “eğitim”...
13 harcama grubunun son sırasında “yüzde 0.4” ile.
3 il bütününde…
“Eğitim” de kamunun sırtına sarılmış durumda.
Sağlık için söylediğimizi eğitim için de söyleyelim Kastamonu’ya dair...
“Nitelik” namına sorun olabilir ama “ücretsiz eğitim” denebilecek bir işleyiş öyle böyle oluşturulmuş halde.
“Eğlence, spor ve kültür” alanlarına da dönüp bakmıyor 3 il…
“Yüzde 1”.)
(“Kastamonu, Sinop, Çankırı” kümesinde bir yanıyla Türkiye’nin en az “hanehalkı harcaması” payına sahip olmak, diğer yanıyla da “harcadığın aslan payını gıdaya yatırmak” gibi bir özellik var, farkına varılması lazım gelen “ayrıntı” bu olsa gerek…
Eğitimden “82.5” kat daha fazla gıdaya harcama yapmak ne demek?
Gıda mı pahalı?...
Eğitim mi ucuz?
Gıda mı elzem?...
Eğitim mi?
Keza “sağlık”…
Sağlığa “ücretsiz” denilebilecek seviyede bir ulaşım söz konusu ise, elbette “nitelik” göz ardı edilmeden, Kastamonu’da sürekli eleştiriye matuf “sağlık da sağlık” hengamesi nedir?)
(İki “gümüş” madalya havadisi daha var “26” bölgeli tabloda…
“Eğitim” alanında “en az hanehalkı harcaması” yapan bölge sıralamasında “Şanlıurfa, Diyarbakır” bölgesini “Kastamonu, Sinop, Çankırı” takip ediyor “Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan” bölgesi ile “ikinci sırada”.
26 bölge içinde “en az sağlık harcaması” yapan “Van, Muş, Bitlis, Hakkari” bölgesi…
İkinci sırada ise “Kastamonu, Sinop Çankırı”.
Sevinelim mi?...
Düşünelim mi?)
