İLİ KASTAMONU

İLÇESİ DADAY

YERİ HONSALAR (ALİ PAŞA) KÖYÜ

Şeyh Sadi Sadullah Çelebi Daday Honsalar köyünde doğdu. Kesin doğum tarihi hakkında farklı tarihler verilen Şeyh Sadi Sadullah Efendi İlk tahsil hayatına bu köydeki zaviyede başladı. Daha sonra Kastamonu’da medrese tahsilini tamamladı. Fıkıh, kelam ve hadis ilimleri yanında astronomi ve matematik alanında da ün yaptı. Ünü Devrin padişahı Yavuz Sultan Selim Hanın dikkatinden Kaçmadı.

Zaten Yavuz Sultan Selim Hanın Ordusunu Kastamonu’da kışlattığı zamanda onunla Yavuz Sultan Selim Hanın hocası Halimi Çelebi’nin Sultanın yanında sefere çıkması ile boşalan medrese hocalığında onun yerine medresede görev yaptı. Yavuz Sultan Selim Hanın isteği ile de Manisa da oğlu Sultan Süleyman (Kanuni) ın hocalarından birisi olarak görev yaptı.

Kastamonu’da Müderrislik yaptığı medrese günümüzde halen Yakup Ağa Külliyesinde taş baskı evi ve el sanatları üretim yeri olarak ayakta durmaktadır. Şehzade Süleyman’ın 1520 de padişah olmasından sonra onunla birlikte İstanbul’da Kanuni Sultan Süleyman Han’ın yanında uzun yıllar görev yaparken Sultan Süleyman Hanın Kanuni olarak isim yapmasına yol açan kanun ve kuralların hazırlanmasında önemli rol oynadı.

Şiirlerinde Seydi Sadi mahlasını kullandı. Bazı şiirleri ilahı tarzında bestelendi. Babası İstanbul Muratpaşa Camisinde İmamlık yaptığı sırada, hem babasından hem de Mevlana Mehmet Efendi den dersler aldı. Daha sonra Muratpaşa ve Sahni Seman Medreselerinde Müderrislik yaptı. Şeyhülislam olarak görevlendirilmesine onun alimliği önemli rol oynadı. Haşiye ve Fetfa-i Sa-diye adlı eserleri günümüze kadar ulaştı. Hitabet sanatına önem vermesi ile de bilinir.

Şeyhülislam Kemalpaşazade Ahmet Şemseddin Efendi den sonra 10. Şeyhülislam olarak 1534 yılında göreve başladı. 1539 yılında ise rahatsızlığı nedeni ile yerine Çivicizade Muhiddin Mehmet Efendi atandı. Devrin alimlerinden Hamidi Abdülkadir Efendi, Fenerizade Muhiddin Efendi ve Ebusuud Efendi gibi alimler ile birlikte Osmanlı İmparatorluğunun Yükselme döneminde İlmin Işığını Cihan Sultanı ile birlikte dünyaya yaymaya devam etti.

Hastalığının ileri safhasında Ebusuud efendi ile sohbet ettiği sırada 1546 yılında İstanbul’da hakkın rahmetine kavuştu. Vasiyeti gereğince de cenazesi Kastamonu, Daday, Honsalar köyüne nakledildi

Bu köydeki Ali Paşa camisinin batı kısmındaki köy mezarlığındadır. Günümüzde mezar baş taşı halen durmaktadır. Mezarının çevresi taşlar ile örülüdür. Eskiden mezarının üzerinde ahşap bir yapı olduğu da anlatılmaktadır. Ancak günümüzde bu yapıdan hiçbir şey kalmamıştır.

Bazı Kişiler Ballıdağın en yüksek yerinde yatan Ballı Baba ile bir araya gelip sohbetler yaptığı anlatılsa da buna dair hiçbir kayıt ve belgeye bu güne kadar ulaşılamamıştır. Hatta bu mezarlıkta bulunan bir taş üzerindeki at nalı izinin zaman zaman bu türbeyi ziyaret edeb Ballı Babanın atının nal izi olduğu da anlatılmaktadır.

Aslında burası çok eski bir yerleşim yeridir. Bu alanda bulunan halk arasında kabakçı sırtı diye anlatılan ve günümüzde Honsalar tümülüsü diye bilinen yerde bir Tümülüs ve bu tümülüsün güne doğu kısmında da bu gün bir kışında bir ev bulunan bir de hamam kalıntısı vardır. Eskiden Pazar da kurulan bu köydeki zaviyeden de hiçbir kalıntı günümüze ulaşmadığı anlatılmaktadır.

10. Şeyhülislam olarak görev yapan Şeyhülislam Şeyh Sadi Sadullah Efendi ile ilgili olarak bu güne kadar herhangi bir bilimsel çalışma da yapılmamıştır. Kanuni Sultan Süleyman Döneminin önemli Şahsiyetlerinden olan ve bilgeliği ile de bilinen bu zatın zaman içinde Kastamonu Üniversitesi bilim insanlarınca daha teferruatlı bir araştırma ve incelemenin yapılacağına inanıyorum. Buradan da şunu teklif etmeden de kendimi alamıyorum. Daday Meslek Yüksek Okulunun adı neden Şeyh Sadi Sadullah Çelebi Meslek Yüksek okulu olmasın. Bu arda da Daday İlçesinde bir yüksek okul yapılmasında emeği geçen Nafi ve Ümit Çeriye de teşekkür etmeyi kendime vazife addediyorum.

Daday İlçesinde Yazıcı Meydan Köyünde eskiden bir medresenin de varlığından haberdarım.

Hatta şunu da burada bahsetmeliyim. Bu medreseden mezun olduğunu bildiğim ve padişahların makamlarında saz çalıp türkü söyleyen ve aşıklar kahvesine bir çok aşığa da saz ve sözü ile meydan okumuş namı değer Aşık Meydani de Daday için önemli bir isimdir.

Daday günümüzde turizmde hamleler yapmakta ve atlı turizmde de adından söz ettirmeye başlamıştır. Bunun yanında da İnanç ve Kültür turlarında da hak ettiği yeri alacaktır diye inanıyorum.

Şeyh Sadi Sadullah Çelebinin mekanı cennet ruhu Şad olsun.