Kültür ve Turizm Bakanlığı GSGM Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu 2024 yılı başında “Yörem Yörem Türküler Projesi”ni hayat geçirdi. Proje çerçevesinde, her sanat sezonunda karma ezgilerden oluşan konserlerin yanı sıra iki ilin ezgilerinden oluşan iki özel konseri de halka verecek. Böylece, dinleyiciler ilgi duydukları bir ilin türkü ve oyun havalarını, bazı özel çalgı ve ezgi yorumlarını dinleyip bilgi edinecekler.
Yörem Yörem Türküler Konser Dizisi’nin ilk konuk ili ne mutlu ki Kastamonu’ydu. 16 Şubat 2024 Cuma gecesi saat 20.00’de Ankara CSOADA Tarihî Salon’da Şef Necmi Kıran’ın yönetiminde, Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosunca gerçekleştirilen konserin proje koordinatörü ise tanınmış Müzikolog, İTÜ Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Öğretim Üyesi Hemşehrimiz Dr. Süleyman Şenel’di. Dr. Şenel, benzeri Kastamonu türküleri konserlerini İstanbul’da zaman zaman düzenlemekteydi. Son olarak, 16 Ocak 2024 tarihinde İstanbul AKM’de yine KTB’nin İstanbul’daki sanat koro, topluluklarıyla iş birliği yaparak düzenlemiş, yaklaşık 575.000 Kastamonulunun yaşadığı İstanbul’da “Türkülerle Bir Kastamonu Masalı”nı dinletmişti.
KTB Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğündeki Genel Müdür Yardımcılığı (1984-1988) görevimiz sırasında 1986’da kuruluşunu gerçekleştirdiğimiz Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosundan (Kurucu Şef Mehmet A. Özbek) Kastamonu halk ezgilerinden oluşan bir konseri dinlemek bizi ayrıca memnun etti. Çünkü, Bakanlıkta bu tür geleneksel müzik topluluklarını kurmaktaki amacımız, kültürel mirasımızı tüm güzellikleriyle tanıtmak, yaşatmak, halka doğru, güzel bir icra sunmaktı. Geleneksel müzik alanında binlerce konser programlarında yer almamış, çalınmamış, dinletilmemiş ezgi, beste olduğunu biliyorduk.
Konserin afişi, üç hafta öncesinde medyada yer almış, Bakanlıkça bilet satışına (125, 100, 75 TL) hemen başlanmıştı. Ankara’daki KASDER-FED Başkanı Hasan Şen ve KAS-VAK Başkanı Ekrem Ay’ın yakın ilgisiyle konser yaygın şekilde hemşehrilerimize duyuruldu.
16 Şubat 2024 Cuma gecesi başkentte kar yağmıyordu ama ayaz tüm şiddetiyle kendini hissettiriyordu. Ankara artık 6 milyona yürüyor. Şehir merkezine gelip gitmek büyük zaman alıyor. Buna rağmen, enflasyonun getirdiği ek yüklere rağmen hemşehrilerimiz ilgi gösterip konser salonunu doldurdular. Protokol sıralarında Kastamonu’yla ilgili her toplantıda, etkinlikte yüzünü görmeye alıştığımız efsane Vali Dr. Enis Yeter ve konuğu, biz ve eşim Mefharet Tan bulunuyorduk. Hemen hatırlatalım: Enis Bey’in Valiliği döneminde (1997-2003) Valilikçe 3 CD+Ses Kasetinden oluşan (43 ezgi), Kastamonu Halk Ezgileri adlı derleme yayımlanmıştı. ODE Prodüksiyonun Hüseyin Elçi yönetiminde hazırladığı albümde Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosunun bir grup sanatçısı (Sıtkı Akın gibi) görev almış, 2. ve 3. CD’nin sanat danışmanlığını H. Avni Özbenli, Nail Tan ve Necmettin Dizdar üstlenmiştik. Dr. S. Şenel Kastamonu’da Âşık Fasılları adlı dev çalışmasını Vali Dr. Yeter’in teşvikiyle yürütmüş, baskısı 2007’de Vali Mustafa Kara dönemine rastlamıştı.
Konserin başında Şef Necmi Kıran ve Koordinatör Dr. Süleyman Şenel’in konserle ilgili iki kısa konuşmasını dinledik. Şef, önce Yörem Yörem Türküler Projesi’ni tanıttı. Erzincan’ın İliç ilçesindeki maden kazasında heyelan altında kalan 9 işçimizin acısını da duyarak konseri icra edeceklerini söyledi. Dr. S. Şenel ise “Neden ilk konser Kastamonu’yla ilgili?” sorusuna cevap verdi. 100 yıllık T.C. kültür çalışmalarında halk müziği derlemelerinin tarihine değinerek Kastamonu halk müziğinin zenginlik ve önemini belirtti. Bu zenginliği yaşatan, derleyen, tanıtanlardan bir kısım şahsiyeti (İhsan Ozanoğlu, Yorgansız Hakkı, H. Avni Özbenli gibi) saygıyla andı.
Konser programında şu ezgiler yer aldı:
1. Çifte Çıkar Martinimin Dumanı (KASTAMONU /İnebolu)
Kaynak: Sarı Recep, Derleyen: Muzaffer SARISÖZEN
2. Kız Bahçende Gül Var mı? (KASTAMONU)
Kaynak: Yılmaz ARSOY, Derleyen: Adnan ATAMAN
3. Yaş Nane Kuru Nane (KASTAMONU )
Kaynak: Avni ÖZBENLİ, Derleyen: Muzaffer SARISÖZEN
SOLİST: Pelin KARAKUŞ
4. Ali’m de Gitme Pazara (KASTAMONU)
Kaynak: Âşık Yorgansız, Hakkı BAYRAKTAR, Derleyen: Adnan ATAMAN
SOLİST: Fatma METE
5. Çiftetelli –Kastamonu/İnebolu Tırnak Kemâne Solosu, (KASTAMONU)
SOLİST: Sami GÜN / Konuk Mahallî Solist/ Tırnak Kemane
6. Sana Öğreteyim Dağdan Aşmayı / Topal Koşma (KASTAMONU)
Kaynak: Âşık Mümin Meydanî, Derleyen: Muzaffer SARISÖZEN
7. Hep Beraber Başlayalım (KASTAMONU /İnebolu)
Kaynak: Hasan Çoban, Sarı Recep, Derleyen: Muzaffer SARISÖZEN
8. Gapudan Girdi Şamdan (KASTAMONU )
Kaynak: Âşık Yorgansız Hakkı BAYRAKTAR, Derleyen: Sadi Yaver ATAMAN
SOLİST: Celal SEZER
9. Taşköprü Zeybeğ, Solo Bağlama (KASTAMONU/Taşköprü )
Kaynak: Hüseyin SANCAKTAR, Derleyen: Ahmet YAMACI
SOLİST: Sefa DEMİR / Konuk Mahallî Solist / Bağlama
10. Sepetçioğlu Bir Ananın Kuzusu / OYUNLU (KASTAMONU )
Kaynak: Mümin Meydanî – Avni Özbenli, Derleyen: Muzaffer SARISÖZEN
Halk Oyunu: Ankara Modern Halk Dansları Topluluğu
11. Seher Vakti Bülbül Ağlar Ekseri / Bülbül Koşması (KASTAMONU)
Kaynak: Âşık Yorgansız Hakkı BAYRAKTAR, Derleyen: Muzaffer SARISÖZEN
SOLİST: Ertan AKAY
POTPURİ
12. Sarı Yazma Altından (KASTAMONU / Cide )
Kaynak: Yöre Ekibi, Derleyen: (Bant Kaydından)
Gökçeağaç’ın Kilimi (KASTAMONU / Taşköprü
Kaynak: Yöre Ekibi, Derleyen: Nursaç DOĞANIŞIK -Suat İCE
Tosya’dan Geliyor Pirinci (KASTAMONU /Tosya)
Kaynak: Perihan ALTUNCU, Derleyen: Yıldız AYHAN
SOLİST: Sıtkı AKIN
13. Gırçeşme’den Sular İçtim (KASTAMONU / Taşköprü)
Kaynak: Yusuf SANCAKTAR, Derleyen: Süleyman ŞENEL
14. Aşkın Ezeli Âşıka İlhâm-ı Hüdâdır / Müstezat (KASTAMONU)
Kaynak: Âşık Yorgansız Hakkı BAYRAKTAR, Derleyen: Şemsi YASTIMAN
SOLİST: Mihriban AKKUŞ
15. Kastamonu Davul Gösterisi – (Mahallî Davulcu ve Zurnacılar, KASTAMONU)
SOLİST: Zurna : Satılmış KAYA, Davullar: İsa HAZIR, Sadettin KORKMAZ
16. Gıydıvan’ın Gızları / OYUNLU (KASTAMONU/İnebolu )
Kaynak: Orhan DAĞLI, Derleyen: Muzaffer SARISÖZEN
17. Aşağıdan Geliyor Türkmen Goyunu / OYUNLU (KASTAMONU / Tosya)
Kaynak: Yöre Ekibi, Derleyen: Muzaffer SARISÖZEN
Halk Oyunu: Ankara Modern Halk Dansları Topluluğu
İki saatlik bir konser deyip geçmeyin. O iki saat içim şefinden ışıkçısına, sesçisine, nota çoğaltıcısına en az 120x30 saatlik yoğun bir emek harcandığına eminim. Konserin sonunda Şef Necmi Kıran ve Dr. S. Şenel, bu emeğe dikkat çekerek konserin Kastamonu’da da tekrarı dileğini dinleyicilere ilettiler. Biz de, bu dileğe yürekten katılıyoruz.
Gelelim, konserin izdüşümlerine. Her şeyden önce başkentteki Kastamonulular Kastamonu türkülerini tarihî bir konser salonunda sayıları 100’ü aşan ses ve saz sanatçısı, dansçı eşliğinde ilk defa dinlemiş oldular tüm sesleri derinliğine duydular. Türkü ve oyunların iyi bir icra ile güzelliklerinin arttığına şahit oldular. Oyun havalarına eşlik eden KTB Ankara Devlet Modern Halk Dansları Topluluğu gençleri Kastamonulu bir dans öğretmeni tarafından yetiştirilmişti. Ankara’daki bazı Kastamonulu halk müziği sanatçıları da programda yer almışlardı.
Konserin, en zor yanı icra edilecek ezgileri belirlemekti sanıyorum. Dr. S. Şenel’in koordinatörlüğü, ortaya çıkabilecek sorunları baştan önlemişti. Bilimin gösterdiği yoldan gidilmiş, “Kastamonu türküsü Çanakkale” benzeri haksız sahiplenmelere yer verilmemişti. İlin halk müziği zenginliğini oluşturan tüm renklere birer örnek verilmeye özen gösterilmişti. İcra edilen türküler içinde öyleleri vardı ki; söz gelimi “Kız Bahçende Gül Var mı?” gibi, sona erdiğinde Şef Necmi Kıran “Muhteşem bir eser!” demekten kendini alamadı.
Konseri düzenleyenlerin dinleyicilere iletmedikleri, hissettirmedikleri bir üzüntüleri de olmadı değil. İstanbul konserine davul zurna ekibi Kastamonu’dan gelmiş, kendilerine İstanbul’da iş insanlarının desteğiyle iyi bir ücret ödenmişti. Ankara konseri için de aynı parayı veya yakınını isteyince, mevcutla yetinilmek zorunda kalınmıştı. Erbabı için yeterli görülmeyen davul zurna ekibi Karayılan’ı seyretmeyenler için yeterli görüleceğinden bu konu üzerinde daha fazla durmayacağız. Konserin başarısını gölgeleyen bir durum asla yoktur. Başkent Ankara’da 2023 sonu itibarıyla 45.000 Kastamonu nüfus kütüğüne kayıtlı Kastamonulu bulunduğunu hatırlatalım, İstanbul olayını yerinde değerlendirelim.
Başta böyle bir projeyi başlatan KTB Bakan ve yöneticilerini, Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu Şef ve sanatçılarını, konserde görev alan dansçı ve konuk sanatçıları, Koordinatör Dr. Süleyman Şenel’i, düzenlemeye yardımcı olan KASDER-FED ve KAS-VAK yöneticilerini, salonu dolduran hemşehrilerimizi kutluyor, şükranlarımızı arz ediyoruz. Cumhuriyet döneminde Kastamonu halk ezgilerinin derleme, notaya alma, seslendirmesinde görev alan sayıları 50’ye yaklaşan kaynak kişi, derleyici, notaya alıcı, seslendiricileri de saygıyla anıyoruz. Söz konusu hizmetleri hâlen sürdürenlerin başında Dr. Süleyman Şenel gelmektedir. Ömrü uzun, başarısı daim olsun! Sağ elimizle beş günlük bir cenkten sonra Kastamonu kültür tarihine, “Yörem Yörem Türküler- Kastamonu” konserinin bu izini düşürebildik vesselam!
