Kırkçeşme Mahallesi’nde yer alan cami, adını Kâdirî Şeyhi Ahmet Dede’den alıyor. Şehrin büyük mezarlıklarından birine de adını veren Ahmet Dede, aynı zamanda bu mezarlıktaki türbesinde medfun bulunuyor. 1101/1689 tarihli şer’iyye sicilinden hayatta olduğu anlaşılan Ahmet Dede’nin adı, camiye de verilmiş durumda.
Yapılış tarihi kesin olarak bilinmeyen caminin, 1617 yılında vefat eden Sultan I. Ahmet tarafından vakıf gelirleriyle desteklendiği, bu nedenle 17. yüzyılın başlarında inşa edildiği değerlendiriliyor. Padişah fermanıyla Daday’ın Boyalılar, Görük ve Honsalar köylerinden alınan vergiler camiye bağlanmış, bu uygulama vergi kaldırılana kadar devam etmiştir.
Moloz taş duvarlı ve ahşap çatılı yapının giriş kısmına beton merdivenlerle çıkılıyor. 10.25 x 12.40 metre ölçülerindeki harim kısmının döşemesi ve tavanı ahşap. Yeşil renkli tavanında kare planlı süslü bir göbek, çevresinde ise baklava dilimi içinde lale motifli süslemeler yer alıyor. Ahşap minber de aynı motiflerle bezenmiş durumda. Son restorasyonda mihrabın eski süslemelerinin bir bölümü gün yüzüne çıkarıldı. Caminin Cihâr-ı yâr-ı güzîn yazıları ise Kastamonu’nun son dönem hattatlarından merhum Emrullah Demirkaya’ya ait.
Uzun süre atıl kalan cami, Hâlidî Şeyhi Ahmed Siyahî Efendi’nin 1850-1860 yıllarında dergâh olarak kullanmaya başlamasıyla yeniden canlandı. Ahmed Siyahî Efendi’nin müridi Maliye Nazırı Safvetî Paşa’nın girişimleri ve Sultan Abdülmecid’in emriyle 1860 yılında caminin karşısındaki evler satın alınarak Hâlidî Dergâhı inşa edildi. Bu tarihten sonra yapı, “Ahmed Dede nâm-ı diğer Hâlidî Dergâhı” adıyla anıldı.
Ahmetdede Camii ve çevresi, özellikle Ahmed Siyahî Efendi ve Ahmed Hicâbî Efendi dönemlerinde Kastamonu’nun önemli sosyal ve kültürel merkezlerinden biri haline geldi.
2022 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından kapsamlı bir restorasyondan geçirilen cami, günümüzde ibadete açık tarihi camiler arasında yer alıyor.
