Aynı gün Atatürk, Kastamonu Memleket Hastanesi’ni, Şehir Kitaplığı’nı ve Belediye’yi ziyaret etti. Belediye salonunda yaptığı konuşmada ise Türk milletinin uygarlık mücadelesine dikkat çekerek şu mesajı verdi:
“Uygarlık öyle kuvvetli bir ateştir ki, ona yabancı kalanları yakar, mahveder! İçinde bulunduğumuz uygarlık ailesinde lâyık olduğumuz yeri bulacak, onu koruyacak ve yükselteceğiz. Refah, mutluluk ve insanlık bundadır.”
"MEMLEKETİMİZ GERÇEK BİR TARIM ÜLESİ OLACAKTIR"
Atatürk, belediye binası önünde toplanan halkla sohbetinde çiftçilerin sorunlarına da değindi. Çiftçilerin makine eksikliğini dile getirmesi üzerine şu tavsiyelerde bulundu:
“Makinesiz tarım olmaz. El emeği zordur. Birleşiniz, birlikler kurunuz; makine alınız. Yılda yüz dönüm ekeceğinize, on katı, yüz katı fazla ekersiniz. Memleketimiz gerçek bir tarım ülkesi olacaktır; bu da ancak makine ile mümkündür.”
Aynı konuşmada Atatürk, Kastamonu Çiftçiler Birliği’nin fahri başkanlığını kabul etti ve üretimin önemine değinerek, “Memleketimizde yapılması gereken işlerin gerçek noktası çiftçiliktir. Tüketici yaşamak iyi değildir, üretici olalım.” sözleriyle tarihe geçti.
"MODERN KIYAFET BASİTTİR"
Ziyareti sırasında Atatürk, esnafa ve gençlere de seslendi. Sanatta ve mesleki becerilerde modernleşmenin önemini vurguladı. Bir terziye yönelttiği sorular ve şalvarlı kıyafetlerle ilgili yaptığı tespitler, Cumhuriyet’in çağdaş yaşam hedefini simgeleyen örnekler arasında yer aldı:
“Şalvarlı elbiseler mi ucuz, yoksa milletlerarası kıyafet mi? Görüyorsunuz, modern kıyafet hem ucuz hem basittir. Yerli pahalıdır. Biz her bakımdan medeni olacağız, bununla övüneceğiz. Medeniyet öyle bir ateştir ki ilgisiz kalanları yakar ve yok eder.”
"MUTLAKA İLERİYE GİDECEĞİZ"
Atatürk konuşmasının sonunda, Türk milletinin ilerlemekten başka seçeneği olmadığını şu sözlerle ifade etti:
“Artık duramayız. Mutlaka ileri gideceğiz. Geriye ise hiç gidemeyiz. Çünkü ileri gitmeye mecburuz. Millet açıkça bilmelidir ki medeniyet öyle kuvvetli bir ateştir ki ona ilgisiz olanları yakar ve yok eder.”
Bu tarihi ziyaret, Kastamonu’nun Cumhuriyet devrimleri açısından taşıdığı önemi bir kez daha ortaya koymuş ve özellikle Şapka ve Kıyafet İnkılabı’nın hazırlık sürecinde dönüm noktalarından biri olmuştur.
