Turan'ın hazırladığı araştırma makalesi, özellikle Selçuklu ve Beylikler dönemine ait tarihi coğrafya bilgilerinin bugünkü yer adlarıyla karıştırılması nedeniyle, Osmanlı öncesi Türk tarihinin önemli ölçüde yanlış yorumlandığını savunuyor.
"TÜRKMEN TOPLULUKLARI KASTAMONU'DA DA ETKİNDİ"
Osman Turan, Anadolu’daki “Uc Türkmenleri”nin yani sınır bölgelerinde yaşayan savaşçı Türkmen topluluklarının sadece Akdeniz ve Batı Anadolu’da değil, Kastamonu ve çevresindeki uç bölgelerde de etkin olduğunu ileri sürdü.
Turan’a göre, 13. yüzyılda Konya, Ermenek, Eğirdir hattında başlayan Türkmen hareketliliği, kısa sürede kuzeye, yani bugünkü Kastamonu-Bolu hattına kadar uzanarak Anadolu’nun askeri ve siyasi dengelerini belirlemiş olabilir.
ERTUĞRUL BEY VE OĞUZ ALP’İN KASTAMONU BAĞLANTISI
Çalışmada, Osmanlı’nın kurucusu Ertuğrul Gazi’nin atası sayılan Oğuz Alp’ın (veya Kaya Bey), Menteşe Beyliği’ne tabi olduğu, bu beyliğin ise 1261’de Hulagü Han’ın fermanıyla kurulduğu aktarıldı.
Tarihi kayıtlara göre, Ertuğrul Bey ve ailesinin bir dönem Eğirdir-Gelendost hattında, yani Batı Karadeniz’e yakın bölgelerde faaliyet yürütmüş olmalarının, Kastamonu çevresinin erken Osmanlı öncesi Türk hareketleriyle temas halinde olduğunu gösterdiği görüldü.
“BORLU” TARTIŞMASI: BOLU MU, ULUBORLU MU?
Turan, Bizans ve Arap kaynaklarında geçen “Borlu” adının genellikle Safranbolu veya Bolu olarak yanlış yorumlandığını, oysa tarihsel bağlamda bunun Uluborlu’yu işaret ettiğini öne sürüyor.
Buna rağmen, metinlerde “sahile bitişik olan Borlu şehir ve kaleleri” ifadesinin geçmesi, bölgedeki Kastamonu-Bolu hattının Akdeniz’e uzanan uç bölgeleriyle tarihi bir bağ kurduğu yönünde yorumlanıyor.
ŞEH MENTEŞ TÜRBESİ VE KASTAMONU COĞRAFYASI
Araştırmada, Şarkikaraağaç’taki Şeh Menteş Türbesi’nin, 1262 yılında şehit edilen Uc Gazisi Mehmed Bey’e ait olabileceği belirtiliyor. Turan, bu türbenin yer aldığı bölgenin, o dönemde Kastamonu sınır hattıyla stratejik bir bağlantı taşıdığını, “Uc Türkmenleri”nin sefer güzergahları içinde yer aldığını ifade etti.
TARİH YENİDEN Mİ YAZILIYOR?
Osman Turan’ın çalışması, Anadolu beyliklerinin kuruluş coğrafyasını yeniden değerlendirmeye açarken, Kastamonu’nun da Selçuklu sonrası dönemde önemli bir uç hattı olabileceği fikrini güçlendiriyor.
Makale, Anadolu’nun tarihi yol ağları, beylik sınırları ve Türkmen yerleşimleri üzerine yapılacak yeni araştırmalar için önemli bir kaynak olarak değerlendiriliyor.
