Türkiye’nin pek çok bölgesinde varlıklarını sürdüren Manavlar, Anadolu’nun ilk yerleşik Türk toplulukları arasında yer alıyor. Sessiz, hoşgörülü ve barışçıl yaşamlarıyla bilinen Manav toplumu, Kastamonu’da da yüzyıllardır kültürel dokunun önemli bir parçasını oluşturuyor.
KASTAMONU'DA DA YAŞIYORLAR
Batı Anadolu başta olmak üzere 21 ilde yaşayan Manavlar; Sakarya, Kocaeli, Bilecik, Balıkesir ve Eskişehir’de yoğun nüfusa sahip. Bununla birlikte Çanakkale’den Ankara-Nallıhan’a, Antalya-Manavgat’tan Isparta’ya kadar geniş bir coğrafyaya yayılmış durumdalar.
Bu dağılım içerisinde Kastamonu da Manav yerleşiminin önemli noktalarından biri olarak öne çıkıyor. Osmanlı dönemindeki iskân politikaları kapsamında yerleşik kültürleri nedeniyle tercih edilen Manavlar, Kastamonu’nun bazı köylerinde hâlâ güçlü bir topluluk olarak varlıklarını sürdürüyor.
‘Manav’ Adı Nereden Geliyor?
Manav sözcüğünün kökeninin, Türkistan’daki Kazak-Kırgız topluluklarında kullanılan “Manap” ya da Sibirya’daki Yakutlarda görülen “Manag” sözcüklerinden geldiği belirtiliyor. “Bey, yönetici, koruyucu soylu” anlamlarına gelen bu kelimeler zamanla “Manav” formuna dönüşmüş. Orhun Kitabeleri’nde de “bey” karşılığı olarak yer aldığı biliniyor.
MANAVLAR HUZURLU BİR TOPLUM KURUYOR
Tarihi kaynaklara göre Manavların yerleştiği bölgelerde toplumsal huzur ve uyumun daha yüksek olduğu ifade ediliyor. Bunun en çarpıcı örneği Sakarya’nın Taraklı ilçesi. Nüfusunun tamamına yakını Manav olan ilçede, uzun yıllar hiç asayiş sorunu yaşanmadığı için polis teşkilatı kurulmasına dahi gerek duyulmamıştı.
Benzer sakinlik ve toplumsal uyum, Manavların yaşam sürdüğü Kastamonu köylerinde de dikkat çeken bir unsur olarak gösteriliyor.
İLK KEZ İSTANBUL'A YERLEŞTİRİLDİLER
1291’de Batı Anadolu’ya yerleştirildikleri bilinen Manavlar; Yıldırım Bayezid döneminde yapılan bir anlaşma gereği İstanbul’a yerleştirilen ilk yerli Türk topluluğu olarak da kayıtlarda geçiyor. Göynük ve Taraklı’dan 760 hanenin İstanbul’a taşınması, bu sürecin en bilinen örneği.
KÜLTÜRLERİNİ YAŞATMAYA DEVAM EDİYORLAR
Manavlar, geleneklerine bağlılıklarıyla da biliniyor. Yüzyıllardır sürdürülen bayramlaşma geleneği bunlardan biri. Dini bayramlarda cami avlusunda gençten yaşlıya herkes bir araya gelerek halka şeklinde toplu bayramlaşma yapıyor. Bu adet, bugün hâlâ birçok Manav yerleşiminde yaşatılıyor.
KASTAMONU'NUN KÜLTÜREL ZENGİNLİKLERİNDEN SADECE BİRİ...
Temkinli, uysal ve barışçıl yapılarıyla tanınan Manav topluluğu; Anadolu’da birleştirici rol oynamış, Osmanlı’nın farklı kültürleri yan yana tutma politikalarında da belirleyici olmuştu. Bu köklü topluluğun Kastamonu’daki varlığı, ilin kültürel mozaiğini zenginleştiren unsurlardan biri olmaya devam ediyor.
Kastamonu’nun tarihsel dokusunda yer etmiş bu yerleşik Türk boyu, bugün de kendine özgü yaşam biçimini koruyarak varlığını sürdürüyor.
