Bayram döneminde Türkiye genelinde yaklaşık 1.3 milyon büyükbaş ve 2.5 milyon küçükbaş hayvanın nakledildiğini ve kesildiğini belirten Maşalacı, bu yoğunluğun insan ve hayvan sağlığı açısından ciddi riskler taşıdığını vurguladı. Kurban ibadetinin dini vecibeye uygun ve sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesi gerektiğini ifade eden Maşalacı, hayvanların mutlaka veteriner hekim kontrolünde olması gerektiğinin altını çizdi.
“İnsanlarda görülen hastalıkların %60’ı hayvan kökenlidir. Gıda kaynaklı risklerin ise %90’ı hayvansal ürünlerden kaynaklanıyor,” diyen Maşalacı, bu nedenle kurbanlık hayvanların sağlıklı olup olmadığının veteriner hekimlerce denetlenmesinin hayati önem taşıdığını kaydetti.
Hayvan pazarlarında yapılacak etkili denetimlerin hastalıkların yayılmasını önleyeceğine dikkat çeken Başkan Maşalacı, belediyelerde yeterli sayıda veteriner hekim bulunmadığını ve bu durumun kontrol ve denetim süreçlerini aksattığını ifade etti. Belediyelere bu konuda görev ve sorumluluklarını yerine getirme çağrısında bulundu.
Vatandaşlara çağrıda bulunan Maşalacı, kurban alımından kesimine, etlerin muhafazasından atıkların bertarafına kadar her aşamada dikkatli ve bilinçli olunması gerektiğini söyledi.
Kastamonu Veteriner Hekimler Odası Başkanı Hacı İbrahim Maşalacı'nın açıklamalarının tamamı şu şekilde oldu:
Yaklaşan Kurban Bayramı dolayısıyla Kastamonu Veteriner Hekimler Odası olarak vatandaşlarımızın kurban vazifesini sağlıklı bir şekilde yerine getirerek dini vecibelerini ifa etmenin huzurunu yaşamaları için; kurbanlık hayvanların alımı, kesimi, etlerin muhafazası ve kurban atıklarının bertarafı konusunda halk sağlığı açısından dikkat edilmesi gereken hususları paylaşmak istiyoruz.
Kurban Bayramı’nda kesilen hayvan sayıları kesin rakamlarla bilinmemekle birlikte, yaklaşık 1.300.000 büyükbaş ve 2.500.000 küçükbaş hayvanın nakli ve kesimi yapılmaktadır. Bu miktar, ülkemizde yıllık olarak kesilen hayvan miktarının %25-30’una tekabül etmektedir.
Bu kadar sayıda hayvanın kısa sürede nakledilmesi ve kesilmesi, gerekli tedbirler alınmadığı ve altyapı yeterince oluşturulmadığı takdirde, insan ve hayvan sağlığı ile çevre açısından önemli sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu noktada, kurban kesen vatandaşlarımıza da önemli görevler düşmektedir. İnsanlarda görülen hastalıkların %61’i hayvan kökenlidir. Ayrıca, insan sağlığına yönelik gıda kaynaklı risklerin %90’ı da hayvansal kökenli gıdalardan kaynaklanmaktadır.
Bu nedenle, hayvan ve hayvansal ürünlerden gelebilecek tehlikelerin azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması açısından, kesilen hayvanların sağlıklı olması ve veteriner hekim muayenesinden geçmiş olması son derece önemlidir. Veteriner hekim kontrolü dışında yetiştirilen, sevki yapılan, satışa sunulan ve kesilen hayvanlar bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıklarının yayılma riskini artırmakta, bu hayvanlardan elde edilen etler ise insan sağlığı açısından ciddi tehdit oluşturmaktadır.
Kurbanlık hayvan satışlarının büyük çoğunluğu hayvan pazarları veya kurbanlık satış yerlerinde yapılmaktadır. Bu alanlarda yapılacak etkili veteriner hekim denetimleri, hayvan sağlığı ve halk sağlığı açısından riskleri önemli ölçüde bertaraf edecektir. Ancak, bu yerler belediyelerin kontrolünde bulunmakta olup belediyelerde bu ihtiyaca cevap verecek yeterli sayıda veteriner hekim istihdam edilmemektedir. Bu nedenle, istenilen düzeyde denetim ve kontrol yapılamamaktadır. Belediyeler, bu asli görevlerini yerine getirebilmeleri için yeterli sayıda veteriner hekim istihdam etmelidir.
Kurbanla ilgili faaliyetlerin bir kısmı, hayvan sağlığı ve gıda güvenliğiyle ilgili yasalarda kapsam dışı bırakılmıştır. Bu nedenle, kurban kesecek ve kurban eti tüketecek vatandaşlarımızın; kurbanlık hayvanların seçimi, kesimi ve kesim sonrası insan ve hayvan sağlığı açısından dikkat etmeleri gereken hususlar ile çevrenin kirletilmemesi ve hayvan refahı konularında bilgi sahibi olmaları gerekmektedir.
Son yıllarda kamuoyunda olumlu gelişmeler yaşanmakla birlikte, kurban kesim şartları, hayvan refahı, gıda güvenliği ve halk sağlığı açısından hâlâ önemli riskler mevcuttur.
Bu yıl alınacak tedbirler çerçevesinde Kastamonu Veteriner Hekimler Odası olarak önerilerimiz şunlardır:
Kurbanlık tedarikinde, nakillerinde, satış ve kesim yerlerinde hayvan sağlığı, hayvan refahı, halk ve çevre sağlığı açısından aksaklık yaşanmaması için çalışmalar İl Kurban Hizmetleri Komisyonu üyeleriyle iş birliği içinde yürütülmeli, kurban hazırlık süreci hızla sonuçlandırılmalıdır.
Kurban satış, kesim ve parçalama yerlerinde, serbest veteriner hekimlerden yararlanılarak yeterli sayıda veteriner hekim görevlendirilmesi sağlanmalı, etkin denetim için altyapı oluşturulmalıdır.
İller arası hayvan nakli yapacak kişiler, hem gidiş hem de dönüşte sağlık kontrolünden geçirilmelidir.
Nakil araçlarının temizliği ve dezenfeksiyonu sağlanmalı, hayvan refahına dikkat edilmelidir.
Hayvan satış yerleri ve pazarlar sıkı denetim altında tutulmalı; kapasitenin en fazla %50’si oranında kullanımına izin verilerek farklı sürüler arasında boş alanlar bırakılmalı ve kapalı padok sistemi uygulanmalıdır.
Kesim hizmetlerinde mevcut işletme onay belgesine sahip kesimhaneler ve mobil hayvan kesim üniteleri hem yer hem de sayı bakımından yeterli hale getirilmelidir. Kamu ve özel sektöre ait tüm tesisler hizmet vermelidir.
Kesimde görev alacak kasap ve yardımcı personelin önceden sağlık kontrolleri yapılmalı, görev alanları dışında bulunmamaları sağlanarak vatandaş mağduriyetleri önlenmelidir.
Görevli personelin tulum, önlük, çizme, bone, maske ve eldiven gibi koruyucu ekipmanlar kullanmaları zorunlu hale getirilmelidir.
Kurbanlık kesimlerinde yığılma ve kargaşa yaşanmaması için tüm kesimhaneler, Kurban Bayramı'nın 1., 2. ve 3. günleri vardiyalı ve randevulu sistemle çalışmalıdır.
Kurbanlık Hayvanların Satın Alınacağı Yerler
Kurbanlık hayvanlar, hayvan pazarları, hayvan borsaları veya Kurban Hizmetleri Komisyonu’nca belirlenen satış yerlerinden ya da doğrudan hayvancılık işletmelerinden alınmalıdır. Buraların dışındaki yerlerden kurbanlık alınmamalıdır.Aranacak Belgeler
Büyükbaş hayvanlarda:
Kulak küpeleri olmalı, veteriner hekim tarafından muayene edilerek sevk edildiğini gösteren veteriner sağlık raporu ve hayvan pasaportu bulunmalıdır.Küçükbaş hayvanlarda:
Kulak küpesi ve veteriner sağlık raporu bulunmalıdır.Kurbanlık Hayvanın Seçimi
Hayvanın besi durumu (kondüsyonu) iyi olmalı
Gebe olmamalı
Yeni doğum yapmış olmamalı
Büyükbaş hayvanlar 2 yaşından küçük olmamalıdır
Hastalık belirtisi sayılan durumlar:
Yüksek ateş
Karışık ve mat tüyler
Cansız bakışlar ve genel durgunluk
Pis kokulu ishal ve burun akıntısı
Aşırı tepkili veya aşırı duyarsız davranış
Vücudun çeşitli yerlerinde şişlikler
Yukarıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
Kurbanlıkların Kesimi
Kurbanlık hayvanların kesiminde öncelikli tercihlerimiz; veteriner hekim kontrolü yapılan, hijyen şartları sağlanmış, Bakanlıktan ruhsat almış mezbaha ve kombinalar ile geçici kesim yerleri olmalıdır. Kesim yerleri temiz, serin olmalı ve bol su bulundurulmalıdır. Kesim işlemi mümkünse hayvan askıya alınarak yapılmalı, böylece hem temiz ve sağlıklı bir ortam sağlanmış hem de kanın iyi akması temin edilmiş olur.Deri ve Bağırsakların Değerlendirilmesi
Ülke olarak önemli miktarda döviz ödeyerek deri ve bağırsak ithal ettiğimiz hâlde, kurban derilerinin düzgün muhafaza edilmemesi ve bağırsakların toplanmaması nedeniyle bu yan ürünler yeterince değerlendirilememekte ve ekonomik kayıplar yaşanmaktadır. Bu nedenle, deri ve bağırsaklar tuzlanarak, toplama ekipleri gelene kadar uygun şekilde muhafaza edilmelidir.Kastamonu Veteriner Hekimler Odası tarafından, kurbanlık etlerde şüpheli bir durumla karşılaşılması hâlinde nöbetçi veteriner hekimlerimizle irtibata geçilmelidir:
Veteriner Hekim Tarık Şanal – 0 542 449 02 42
Veteriner Hekim Feridun Gügük – 0 542 400 99 37
Veteriner Hekim Mesut Musaoğlu – 0 541 463 28 00
