Projenin koordinatörlüğünü üstlenen üniversite, Avrupa Birliği Başkanlığı ve Türkiye Ulusal Ajansı tarafından desteklenen bu seminer serisinde, özellikle sürdürülebilir ürünler, doğal renk pigmentleri, tekstil atıklarının değerlendirilmesi ve sanat bağlamında ekolojik ürünler üzerine bilgilendirme yapıldı.
Seminer, 29 Şubat 2024 tarihinde düzenlendi ve 40 kişilik bir katılım ile gerçekleşti. Youth on Board temsilcisi Kiril Jordanov'un açılış konuşmasının ardından, Üniversite ve Goce Delcev Štip Üniversitesi'nden davetlilerin de katılımıyla devam etti.
Doç. Dr. Önder Tor'dan Küresel Sorunlara Çözüm Önerileri
Seminerin ilk konuşmacısı Üniversitemiz Orman Fakültesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Önder Tor’un, “Bitki-esaslı Sürdürülebilir Malzemeler” konulu sunumunda sürdürülebilir malzemelerin, iklim değişikliği, kaynakların fazla tüketimi ve özellikle kirlilik gibi küresel zorlukların aşılması noktasında nasıl yardımcı olabileceği konusunda bilgiler verdi. Yapılan çalışmalara göre dünya çapında her yıl 1,3 milyar ton gıda israf edildiğinden ve sadece dörtte birinin dünya çapında açlık çeken 795 milyon yetersiz beslenen insanı doyurabileceğinden, genel atıkların %75'inden fazlasının geri dönüştürülebilir olduğundan, ancak yalnızca %30'unun geri dönüştürüldüğünden 1950'lerden bu yana tahminen 8.3 milyar ton plastik üretildiğinden ve bu plastiklerin yalnızca %9’unun geri dönüştürüldüğünden bahsetti. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR)’nin, iklim değişikliğinin 2050 yılına kadar dünya çapında 250 milyon insanın yerinden olmasına neden olabileceği konusundaki uyarısına da dikkat çekti. Doç. Dr. Tor, sunumunun devamında pamuk, kenevir ve bambu gibi bitki türlerini bitki esaslı sürdürülebilir malzemelere örnek göstererek daha az su tüketen, daha fazla CO2 emen, biyobozunur olan, karbon ayak izini azaltan ve besin açısından zengin gübrelere dönüştürülebilen ve bu sayede toprağı da zenginleştirebilen bitkilerin etkin, ekonomik ve verimli kullanılması gerektiğini belirtti.
Renklerin Sürdürülebilir Dönüşümü ve Ekolojik Mordanlamanın Önemi
Seminerin ikinci sunumunda, Dr. Öğr. Üyesi Yetgin, rengin, yaşamın her alanında estetik bakış açısının kaynağı olduğundan ve bu kaynağın tekstil, moda, boya, resim, baskı dekorasyon vb. alanlarda çokça kullanıldığından bahsetti. Rengin temelinde dört kaynağın (bitki, hayvan, mineral ve mikroorganizma) bulunduğu ve bu kaynakların kiminde pigment kiminde boya şeklinde karşımıza çıkan rengin ve uygulamasının sürdürülebilirlik temelinde işler duruma getirilebilmesi günümüz şartlarında önemli olduğunu belirtti. Dr. Yetgin, kimyasalların azaltılması ve bitki bazlı renklerin çıkarılması gibi işlemlerin ortadan kaldırılmasıyla hayata geçirilecek Ecoprint gibi uygulamalarda mordanlamada kullanılacak doğal mordanların mevsimsel değişimleri ile asitlik ve bazlık düzeylerinin belirlenmesinin önem arz ettiğine de dikkat çekti.
Azalt, Geri Dönüştür, Yeniden Kullan ve Yeniden Amaçlandır
Dr. Sanja Risteski tekstil atıkları ile ilgili yaptığı sunumunda özellikle atıkların, ekonomiyi, çevreyi ve genel yaşamı ciddi şekilde etkileyen küresel bir sorun olduğundan ve geleneksel ekonominin üzerinde çalıştığı modelin (al, yap, kullan ve at) döngüsel ekonomi modeliyle değiştirilmesi gerektiğinden bahsetti. Kuzey Makedonya’nın Shtip ilindeki toplam atıkların %40'ının tekstil atıklarından oluştuğunu ve bu atıkların, katma değeri yüksek olan yeni malzemelerin üretimi için ucuz bir hammadde kaynağı olarak büyük bir potansiyeli temsil ettiğini aktardı. Tekstil atıklarının sadece atık değil aynı zamanda bazı insanların ekonomik bağımsızlığını sağlayabilecek bir kaynak olabileceği konusunda insanların farkındalığını artırmaya çalıştıklarından ve bu husus ile ilgili ilkokul, ortaokul, lise, üniversite öğrencileri ve özel bireyler ile eğitim ve etkinlikler gerçekleştirdiklerinden de bahsetti. Bu eğitim etkinliklerini 4R (Azalt, Geri Dönüştür, Yeniden Kullan ve Yeniden Amaçlandır) çerçevesinde gerçekleştirildiğini aktardı. Dr. Risteski Sunumunun sonunda “Sürdürülebilir Moda Bir Trend Değil, Gelecektir” diyerek tekstil ürünlerine yönelik sürdürülebilirlik konusunda önemli bir mesaj vermis oldu.
Sanat Bağlamında Ekolojik Ürünler
Doç.Dr.Müjde Gökbel Yavuzoğlu sanatsal üretimlerde doğa dostu yaklaşımların öneminden bahsederek arazi sanatına, çevre sanatına ve ekolojik sanata yönelik açıklamalar yaparak bu alanda yapılmış olan sanat eserlerine örnekler verdi. Ekolojik sanatın daha samimi, küçük ölçekli çalışmalardan oluştuğu, buz, yağmur, yaprak, çiçek, dal vb. doğal malzemeler kullanılarak yapılan sanatlar belgelenerek çarpıcı fotoğraf veya kitaplar halinde topluma sunulduğunu vurguladı. Proje, doğa olaylarını, kuvvetleri ve çevre sorunlarını inceleyerek doğayı deneyimlemeyi ve doğayla iletişim kurmayı, yaşamsal bağları yeniden kazanmayı, doğal ekosistemleri yeniden oluşturmayı, onarmayı ve düzenlemeyi amaçlıyor. Bu konuda özellikle projenin konusu olan Ecoprint’e vurgu yaparak bu çalışmanın sürdürülebilir ve ekolojik ürünler noktasında ne kadar destekleyici bir proje olduğundan bahsetti.
Seminerin kapanış konuşmasında Doç.Dr. Tor, Kuzey Makedonya’da yapılacak olan projenin ikinci aktivitesinde Kuzey Makedonya, Kastamonu ve Polonya’dan gelecek olan katılımcı, eğitmen ve temsilcilerle birlikte ECOPRINT uygulamalarını heyecanla beklediklerini belirtti.
